X
Помощь студентам
МЮИ, МЭИ, МИП, СИНЕРГИИ, других ВУЗов и ССУЗов
ГлавнаяКонтактыНовости


ЛАТИНСКИЙ ЯЗЫК
1. Culpa lata
- доброе имя
- как правило
- тяжелая вина
- трудное время
2. Causa privata
- частное дело
- причина трудностей
- доброе дело
- важный пост
3. occasio facit furem
-{00} случай делает героя
-{00} обещание дается вслух
{00} случай делает (человека) вором
-{00} о времена, о нравы
4. Causa publica
- общественное дело
- причина трудностей
- театральная публика
- частный вывод
5. Iustae nuptiae
- торговая сделка
- законный брак
- трудная жизнь
- частная собственность
6. eo ipso
- ко времени
- тем самым
- за работу
- к случаю
7. lex prospisit, non respicit
-{00} закон молчит, а не кричит
-{00} закон смотрит вперед, а не назад
-{00} ради сохранения дела,а не общей свободы
-{00} прав сенат, а не граждане
8. persona (non) grata
- человек без (с) гражданства
- лицо, (не) пользующееся доверием
- защита личности
- лицо без (с) прав
9. de facto
- фактически
- теоретически
- факт
- утверждение
10. ad hoc
- потому
- для этого
- поэтому
- для того
11. in toto
- в общем
- в целом
- в частности
- вообще
12. ex officio
- по праву
- по обязанности
- по приуждению
- по обычаю
13. arbitrium liberum
- свободное решение
- свобода гражданам
- независимый суд
- судебное решение
14. de lege lata
- законное решение
- с точки зрения действующего закона
- без законных притязаний
- с точки зрения обычного права
15. alter ego
- мой заместитель
- второе я
- я другой
- мое мнение
16. in dibio pro reo
- без сомнений правда
- при сомнении в пользу подсудимого
- в пользу опубликованного права
- обвинения без основания
17. curriculum vitae
- жизненный цикл
- описание жизни
- описание цикла
- право на жизнь
18. persona alieno iuri subiecta
- гражданин другой страны
- лицо, подчиненное чужому праву
- лицо без гражданства
- лицо другой страны
19. de lege ferenda
- право решать
- законный наследник
- с точки зрения закона
- законный представитель
20. ignorantia non est argumentum
- не пример для подражания
- обычное право
- аргументы не в пользу подсудимого
- незнание не является доказательством
21. circulus vitiosus
- жизненный цикл
-круг почета
- порочный круг
- описание жизни
22. probatum est
- подтверждаю
- утверждено
- одобрено
- описание
23. lex non scripta
- неписанное право
- неписанный закон
- закон без применения
- утвержденное положение
24. dolus malus
- злой умысел
- неудачная попытка
- плохой опыт
- необходимое замечание
25. periculum est in mora
- жажда власти
- опасность в промедлении
- упражнение полезно
- твердость духа
26. post factum
- следствие
- обычай
- без фактов
- после совершившегося
27. post scriptum
- подпись
- упоминание
- приписка
- упорядочивание
28. credo
- точка зрения
- точка отсчета
- я верю
- я требую
29. dicto anno
- годы жизни
- дата рождения
- в указанном году
- дата
30. veto
- я требую
- я запрещаю
- я протестую
- я утверждаю
31. divide et impera
- твори и пробуй
- учись и работай
- выполняй и требуй
- разделяй и властвуй
32. ut res magis valeat
- важное дело
- чтобы дело имело больше силы
- случай сомнения
- сделка сохраняет силу
33. si res ita sint, valeat iustitia
- если закон не действителен, обратись к обычаю
- важность правосудия
- требования закона
- если дела таковы, да восторжествует правосудие
34. tertium non datur
- не дано узнать
- не дано увидеть
- третьего не дано
- нельзя победить
35. contra factum non datur argumentum
- факт не доказательство
- решенный факт
- против факта не дается доказательств
- сделанный отчет
36. ut credo
- я верю
- я знаю
- как я верю
- я умею
37. absolvo
- оправдываю
- утверждаю
- управляю
- определяю
38. сondemno
- оправдываю
- обвиняю
- требую
- управляю
39. ne repetatur
- не писать
- повторять нельзя
- не читать
- не учить
40. ut vidi
- я слышал
- я требую
- я исполняю
- как я видел
41. nemo debet bis puniri pro uno delicto
- никто не должен дважды наказываться за одно преступление
- никто не должен пострадать
- голоса считают, а не взвешивают
- требование законности
42. numerantur sententiae, non ponderantur
- голоса считают, а не взвешивают
- никто не должен пострадать
- все требуют, никто не исполняет
- право не подлежит сомнению
43. ne varietur
- не брать
- не править
- изменять нельзя
- не убирать
44. imprimatur
- управлять необходимо
- пусть будет сказано
- дозволено цензурой
- важно запомнить
45. respondere, cavere, agere
- давать ответы, составлять документы, выступать на суде
- три вида деятельности
- знать, помнить, узнавать
- утверждать, подтверждать, помнить
46. dicto die
- в тот день
- в тот час
- тогда
- в указанный день
47. Qui tacet, consentire videtur
- кто молчит, тот соглашается
- кто весел, тот смеется
- кто прав, кто виноват
- кто знает, тот поймет
48. repetatur
- надо требовать
- надо спешить
- пусть будет повторено
- вперед
49. орus citatum
- цитирую все
- указанное сочинение
- выполненное поручение
- все указать
50. damnum iniuria datum
- важно запомнить
- требую все возместить
- все указанные полномочия
- ущерб, неправомерно нанесенный
51. pacta sunt servanda
- пакт о ненападении
- требование мира
- важность договора
- договоры нужно соблюдать
52. Исковое требование, защищаемое по суду право, иск
- Actio in personam
- Actio negatoria
- Actio in rem
- Actio
53. Личный иск
- Actio in personam
- Actio negatoria
- Actio in rem
- Actio
54. Негаторный иск
- Actio in personam
- Actio negatoria
- Actio in rem
- Actio
55. Иски, основанные на доброй совести
- Actiones vindicationes
- Actiones stricti iuris
- Actiones praetorium
- Actiones bonae fidei
56. Иски преторского права
- Actiones vindicationes
- Actiones stricti iuris
- Actiones praetorium
- Actiones bonae fidei
57. Иски строгого права
- Actiones vindicationes
- Actiones stricti iuris
- Actiones praetorium
- Actiones bonae fidei
58. Усыновление лица чужого права
- adrogatio
- adoptio
- aedil
- actor
59. Усыновление лица своего права
- adrogatio
- adoptio
- aedil
- actor
60. Эдил (домоправитель)
- adoptio
- adrogatio
- aedil
- actor
61 "Душа владения" (намерение владеть вещью)
- bonorum possessio
- bona fidei possessio
- aequum ius
- animus possidendi
62. Добросовестное владение
- bonorum possessio
- bona fidei possessio
- aequum ius
- animus possidendi
63. Наследование по преторскому эдикту
- bonorum possessio
- bona fidei possessio
- aequum ius
- animus possidendi
64. Умаление правоспособности
- cives romani
- capitis deminutio
- aequum ius
- animus possidendi
65. Римские граждане
- cives romani
- capitis deminutio
- aequum ius
- animus possidendi
66. Заключение брака в форме купли-продажи
- condictiones
- consensus
- connexum
- coemptio
67. Сособственность (общая собственность)
- condictiones
- consensus
- connexum
- condominium
68. Заключение брака в форме религиозного обряда
- confarreatio
- condictiones
- consensus
- connexum
69. Императорские постановления
- corpus possessionis
- constitutiones principum
- consensus
- connexum
70. "Тело владения" (фактический контроль над вещью)
- corpus possessionis
- culpa lata
- culpa
- connexum
71. Вина; неосторожность, небрежность
- culpa levis
- culpa lata
- culpa
- connexum
72. Попечитель
- consul
- curator
- culpa
- connexum
73. Реальный ущерб
- damnum emergens
- dolus malus
- dominium
- dissensus
74. Держание
- dolus malus
- dominium
- detentio
- dissensus
75. Освобождение от отцовской власти
- dominium
- emphyteusis
- emanсipatio
- dissensus
76. Право пользоваться и распоряжаться чужой землей
- dominium
- emphyteusis
- emanсipatio
- dissensus
77. Уступка по суду (квиритский способ передачи права собственности)
- in iure
- in iure cessio
- in iudicium
- interdictae
78. Cвободнорожденный
- intentio
- interdictae
- ingenuus
- imperium
79. Изложение требования истца
- intentio
- interdictae
- ingenue
- imperium
80. Приказы претора
- intentio
- interdictae
- ingenue
- imperium
81. Право на чужую вещь
- ius connubium
- ius gentium
- ius in re aliena
- ius disponendi
82. Цивильное право (национальное право общины)
- ius disponendi
- ius civile
- ius connubium
- ius gentium
83. Право распоряжения
- ius disponendi
- ius edicendi
- ius connubium
- ius gentium
84. Право создавать римскую семью
- ius positivum
- ius edicendi
- ius connubium
- ius gentium
85. Право издавать постановления
- ius positivum
- ius edicendi
- ius honorarium
- ius gentium
86. Право народов
- ius positivum
- ius honorum
- ius honorarium
- ius gentium
87. Право магистратов
- ius positivum
- ius honorum
- ius honorarium
- ius rogationum
88. Право быть избранным
- ius positivum
- ius honorum
- ius vindicandi
- ius rogationum
89. Позитивное право (изложенное в законе)
- ius positivum
- ius possidendi
- ius vindicandi
- ius rogationum
90. Право пользования
- ius possidendi
- ius vindicandi
- ius rogationum
- ius sufragio
91. Право вносить законодательные предложения
- ius possidendi
- ius vindicandi
- ius rogationum
- ius sufragio
92. Право избирать
- ius possidendi
- ius vindicandi
- ius scriptum
- ius sufragio
93. Право истребовать вещь из чужого незаконного владения
- ius possidendi
- ius vindicandi
- ius scriptum
- ius privatum
94. Наследование по цивильному праву
- legis actio
- legitimatio
- legitima hereditas
- ius sufragio
95. Узаконение (способ установления отцовской власти)
- legis actio
- legitimatio
- legitima hereditas
- ius sufragio
96. Закон (принятый народным собранием, "связь", "законодательный договор между царем и общиной")
- legitima hereditas
- lex
- rex
- ius
97. Вольноотпущенный
- legis vicem
- patricii
- oportere
- libertinus
98. Установление спора
- legitima hereditas
- lucrum cessans
- litis contestatio
- ius vindicandi
99. Упущенная выгода
- legitima hereditas
- lucrum cessans
- litis contestatio
- ius vindicandi
100. Недобросовестное владение
- mala fidei possessio
- manus iniectio
- manus
- litis contestatio
101. Нналожение руки (передача должника под власть кредитора)
- mala fidei possessio
- manus iniectio
- manus
- lex
102. Брак с властью мужа
- manus iniectio
- mala fidei possessio
- matrimonium cum manu mariti
- matrimonium sine manu mariti
103. Брак без власти мужа
- matrimonium cum manu mariti
- matrimonium sine manu mariti
- тmanus iniectio
- mala fidei possessio
104. Обычаи предков
- manus iniectio
-mores maiorum
-litis contestatio
-legitimatio
105. "Голое право" (формально не отмененная, но не применяемая, не действующая норма права)
-nudum ius
-manus iniectio
-ius vindicandi
-ius sufragio
106. Обязательство
-оbligatio
-oportere
-occupatio
-onus probandi
107. Натуральные обязательства
-obligatio
-oportere
-onus probandi
-obligationes naturales
108. Захват, завладение (бесхозяйной вещью)
-obligatio
-oportere
-occupatio
-onus probandi
109. Обязанность
-obligatio
-officium
-occupatio
-onus probandi
110. Отцовская власть
-Patricii
-Oportere
-Paterfamilias
-Patria potestas
111. Отец семейства, домовладыка
-Patricii
-Oportere
-Pater familias
-Patria potestas
112. Иностранец
-Patricii
-Peregrinus
-Persona
-Oportere
113. "Отцовские дети"
-Patricii
-Peregrini
-Persona
-Oportere
114. Лицо (субъект права)
-Persona
-persona alieni iuris
-persona sui iuris
-patria potestas
115. Лицо чужого права
-persona alieni iuris
-persona sui iuris
-рeregrini
-patria potestas
116. Лицо своего права
-persona alieni iuris
-persona sui iuris
-рeregrini
-patria potestas
117. Залог с передачей вещи залогодержателю
-patria
-possessio
-pignus
-plebiscitum
118. Плебисцит (решение собрания плебеев)
-patria
-possessio
-pignus
-plebiscitum
119. Владение
-patria
-possessio
-pignus
-persona
120. Незаконное владение
-patria potestas
-possessio iusta
-possessio iniusta
-persona sui iuris
121. Законное владение
-patria potestas
-possessio iusta
-possessio iniusta
-persona sui iuris
122. Претор (магистрат)
-praetor
-quiritis
-praetor peregrinus
-praetor urbanus
123. Претор по делам иностранцев (магистрат, руководивший судопроизводством с участием иностранцев)
-praetor
-quiritis
-praetor peregrinus
-praetor urbanus
124. Городской претор (высший магистрат, руководивший судопроизводством в Риме)
-praetor peregrinus
-praetor urbanus
-praetor
-quiritis
125. Собственность
-praetor
-quirites
-mancipium
-possessio
126. Знатоки права (сведущие в праве)
-prudentes
-propietas
-praetor
-quirites
127. Римские граждане, "копьеносцы"
-quirites
-prisci Latini
-praetor
-pignus
128. Виндикационный иск
-res vindicandi
-res derelictae
-res in commercio
-res mobiles
129. Брошенные вещи
-res derelictae
-res in commercio
-res mobiles
-res incorporales
130. Вещи, изъятые из оборота
-res extra commercium
-res in commercio
-res mobiles
-res incorporales
131. Вещи в обороте (допускаются любые сделки с ними для любых субъектов)
-res in commercio
-res mobiles
-res nec mancipi
-res incorporales
132. Бестелесные вещи
-res nullius
-res mobiles
-res nec mancipi
-res incorporales
133. Манципируемая вещь (право собственности на которую передается посредством обряда манципации)
-res nullis
-res mobiles
-res nec mancipi
-res mancipi
134. Бесхозяйные вещи
-res nullius
-res mobiles
-res nec mancipi
-{00}res mancipi
135. Республика (общее дело, общее достояние)
-res publica
-restitutio
-res nullius
-res mobiles
136. Реституция (возвращение в первоначальное состояние)
-prudentes
-restitutio
-res nullis
-res mobiles
137. Запрос (народному собранию, "законодательная инициатива")
-senatus consultum
-senatus
-rogatio
-sententia
138. Сенат (совет старейшин родов)
-senatus consultum
-senatus
-rogatio
-sententia
139. Постановление сената
-senatus consultum
-senatus
-rogatio
-sententia
140. Решение суда (мнение арбитра)
-sententia
-senatus
-rogatio
-pignus
141. Раб
-servus
-sententia
-rex
-pignus
142. Раб есть вещь (принцип квиритского права)
-servus res est
-res nec mancipi
-quasi ex delicto
-persona alieni iuris
143. Договор товарищества
-societas
-servi
-status
-rogatio
144. Гражданское состояние
-status libertatis
-status familiae
-status civitatis
-status dignitatis
145. Состояние гражданской чести
-status libertatis
-status familiae
-specificatio
-status dignitatis
146. Семейное состояние
-status libertatis
-status familiae
-specificatio
-status dignitatis
147. Состояние свободы
-status libertatis
-status familiae
-specificatio
-status dignitatis
148. Право пользоваться и распоряжаться чужим зданием
-superficies
-specificatio
-status dignitatis
-societas
149. Неформальная передача вещи с передачей права собственности на нее
-traditio
-unitum
-usucapio
-tutela
150. Опека
-tutor
-tutela
-unitum
-usucapio
151. Опекун
-tutor
-tutela
-unitum
-usucapio
152. Простая вещь
-unitum
-usufructus
-usucapio
-universitas
153. Приобретательная давность
-usufructus
-usucapio
-universitas
-urbs
154. Личный сервитут
-usufructus
-usucapio
-universitas
-urbs
155. Насилие дозволяется отражать насилием
-usus modernus pandectarum
-vim vi repellere licet
-iuris est ars boni et equi
-matrimonium sine manu mariti
156. Непреодолимая сила
-vis maior
-usus
-usucapio
-vis
157. Заключение брака истечением срока приобретательной давности
-sus
-unitum
-usucapio
-vis
158. Пока дышу, надеюсь!Dum spiro, _____!
-spero
-astra
-impera
-salvavi
159. Без гнева и пристрастия.Sine ira et _____.
- studio
- ergo
- negotium
- cito
160. Я мыслю, следовательно, существую.Соgito _____ sum.
- ergo
- aspera
- astra
- studio
161. Через тернии к звездам!Per aspera ad _____!
- astra
- ergo
- spiro
- cito
162. Мы учимся не для школы, а для жизни.Non sсholae, sed ____ discumus.
- vitae
- mutantur
- brevis
- ornat
163. Отдых после дела. Otium post _____.
- negotium
- spero
- gloriam
- gloria
164. Дважды дает тот, кто дает быстро. Bis dat, qui ____ dat.
- cito
- clavo
- transit
- multa
165. Клин клином вышибают. Сlavus clavo _____.
- pellitur
- dat
- transit
- sed
166. Повторение - мать учения Repetitio est mater _____.
- studiorum
- sunt
- odiosa
- vinces
167. Имена ненавитстны (не надо называть имен)Nomina sunt _____.
- odiosa
- modus
- signo
- absque
168. В здоровом теле - здоровый дух. Mens sana in corpore _____.
- sano
- fumus
- vinces
- altera
169. Платон (мне) друг, но истина дороже. Amicus Plato, sed magis ____ veritas.
- amica
- mutantur
- discumus
- fumus
170. Времена меняются, и мы меняемся вместе с ними.Tempora mutantur et nos _____ in ills.
- mutamur
- sсholae
- vitae
- opus
171. Конец венчает делоFinis coronat _____.
- opus
- esto
- fortunae
- suprema
172. Жизнь коротка, искусство долговечно.Vita brevis, ars _____.
- longa
- sсholae
- opus
- mutantur
173. Человек красит место, а не место человека.Homo locum ornat, non _____ hominem.
- locus
- locum
- missa
- discumus
174. Одна ласточка весны не делает.Una hirundo ver non _____.
- facit
- regula
- argumentum
- aequi
175. Быстрее, выше, сильнее.Citius, altius, _____.
- fortius
- gloria
- servanda
- fortunus
176. Так проходит мирская слава. Sic transit gloria _____.
- mundi
- multum
- iudicandum
- quaerenda
177. Не о многом, но много Non multa, sed _____.
- multum
- mundi
- videtur
- iustitia
178. Ни дня без сторочки.Nulla dies _____ linea.
- sine
- regula
- videtur
- boni
179. Что дозволено Юпитеру, то не дозволено быку.Quod licet Jovi, non licet _____.
- bovi
- causas
- bonum
-boni
180. Счастлив, кто смог познать причины вещей. Felix, qui potuit rerum _____ causas.
- cognoscere
- argumentum
- iudicandum
- sсholae
181. Хочешь мира, готовь войну.Si vis pacem, para _____.
- bellum
- rebus
- modus
- odiosa
182. Я знаю, что ничего не знаю.Scio me _____ scire.
- nihil
- ipsum
- nosce
- modus
183. Познай самого себя! Nosce te _____!
- ipsum
- scire
- nihil
- modus
184. Есть мера в вещах.Est modus in _____.
- rebus
- ipsum
- nihil
- scire
185. Под этим знаменем победишь!In hoc signo _____!
- vinces
- rebus
- odiosa
- ipsum
186. Трудности уйдут, а благое дело останется.Labor recedet, bene factum non _____.
- vinces
- abscedet
- odiosa
- nihil
187. Когда двое дерутся - третий радуется.Duobus certantibus tertius _____.
- gaudet
- odiosa
- altera
- abscedet
188. Мы едим, чтобы жить, а не живем, чтобы есть.Edimus, ut vivamus, non _____, ut edamus.
- vivimus
- mutantur
- ameris
- vivamus
189. Чтобы тебя любили, будь достойным любви.Ut ameris, amabilis _____.
- esto
- ameris
- abscedet
- suae
190. Каждый - кузнец своего счастья. Faber est quisque suae _____.
- fortunae
- fortunatum
- abscedet
- ameris
191. Благо государства - высший закон.Salus rei publicae - _____ lex.
- suprema
- mutantur
- ameris
- fortunatum
192. Все изменяется, ничто не исчезает. Omnia mutantur, nihil _____.
- interit
- regredi
- ameris
- mutantur
193. Не идти вперед значит идти назад. Non progredi est _____.
- regredi
- reverti
- missa
- interit
194. Сказанное не вернется Nescit vox missa _____.
- reverti
- interit
- regula
- exeptione
195. Нет правила без исключения.Nulla regula sine _____.
- exeptione
- privata
- interit
- distortio
196. При сомнении в пользу подсудимого In dibio pro _____.
- reo
- reverti
- regula
- argumentum
197. Незнание не является доказательствомIgnorantia non est _____.
- argumentum
- vitiosus
- regula
- reverti
198. Опасность в промедленииPericulum est in _____.
- mora
- reverti
- regula
- bono
199. Право есть искусство добра и справедливости. Jus est ars boni et _____.
- aequi
- regula
- datur
- tertium
200. Третьего не дано Tertium non _____
- datur
- factum
- regula
- aequi
201. Никто не должен дважды наказываться за одно преступление Nemo debet bis puniri pro uno _____
- delicto
- factum
- sententiae
- datur
202. Голоса считают, а не взвешивают Numerantur sententiae, non _____
- ponderantur
- sententiae
- datur
- dicto
203. Нужно судить не на основании примеров, а на основании законов Non exemplis, sed legibus _____ est
- iudicandum
- quaerenda
- ponderantur
- sententiae
204. Мира следует добиваться Pax quaerenda _____
- est
- datur
- dicto
- sed
205. Общественное следует предпочитать частномуPublicum privato est _____
- praeferendum
- quaerenda
- consentire
- multum
206. Кто молчит, тот, по-видимому, соглашается Qui tacet, consentire _____
- videtur
- mundi
- multa
- multum
207. Закон смотрит вперед, а не назад Lex prospisit, non _____
- respicit
- mundi
- videtur
- consensus
208. Знание - сила. Scientia potentia _____.
- est
- datur
- dicto
- sed
209. Bellum omnium contra omnes. - Война всех против всех - Не всё одинаково пригодно для всех. - Труд уже сам по себе – наслаждение. 210. Legem brevem esse oportet. - Воздавать каждому свое - Закон равного возмездия - Закон должен быть кратким.
Задание: Ответьте на следующие вопросы.
1. Перечислите особенности латинского алфавита.
2. Назовите гласные звуки латинского языка. Как они употребляются?
3. Назовите варианты произношения согласных звуков латинского алфавита. От чего оно зависит?
4. Укажите специфику употребления сочетаний звуков ti, su, ngu.
5. Приведите примеры сочетания звуков, которые указывают на заимствованные слова. Как произносятся эти сочетания?
6. Перечислите особенности порядка слов в латинском языке.
7. Дайте определение дифтонгов, укажите их количество и особенности произношения. В каких случаях гласные дифтонгов читаются раздельно?
8. Назовите правила чтения букв: c, s, x, y, z.
9. Назовите правила чтения буквосочетаний: ch, ph, rh, th, ngu, qu, su, ti.
10. Приведите правила слогоделения латинских слов. Как определяются долгота и краткость гласных в латинском языке? В чем особенность слогораздела в латинском языке?
11. Назовите правила постановки ударения в словах латинского языка.
12. Укажите грамматические категории глаголов в латинском языке.
13. Назовите правило определения типа спряжения глагола.
14. Назовите формы представления словарной записи латинских глаголов. Чем обусловлена такая форма записи?
15. Приведите варианты форм настоящего времени латинского глагола в активном изъявительного наклонения. Какое значение активный выражает залог глагола?
16. Приведите правило образования вопросительных предложений в латинском языке.
17. Укажите, какие времена относятся к системе инфекта. Что общего в их образовании?
18. Укажите правило образования формы будущего (первого) времени латинского глагола.
19. Назовите действие, которое выражает Imperfectum и правило образования формы Imperfectum. В чем особенность их перевода на русский язык?
20. Назовите времена, которые относятся к системе перфекта; укажите, как образуются формы Perfectum.
21. Приведите правло спряжения и особенности употребления глагола esse в
Imperfectum, Futurum I и Perfectum. Как изменяется глагол esse по лицам и числам в настоящем времени?
22. Перечислите условия долготы и краткости слога.
23. Расскажите о структуре простого предложения в латинском языке.
24. Назовите функции частицы -que в латинском языке.
25. Укажите значение, которое выражает modus conjunctivus.
26. Назовите значения конъюнктива в независимых предложениях.
27. Приведите правила образования praesens conjunctivi.
28. Перечислите способы образования глагольных форм imperfectum conjunctivi.
29. Укажите, какое значение имеют глаголы в форме perfectum conjunctivi. Как образуются эти формы?
30. Приведите формы конъюнктива у глагола esse.
31. Назовите грамматические категории имен существительных в латинском языке.
32. Приведите правило определения рода латинских существительных.
33. Укажите особенности записи латинские существительные в словарях. Чем обусловлена принятая форма записи?
34. Назовите склонения существительных латинского языка. Как определяется склонение?
35. Назовите существительные, которые относятся к I склонению. Как они изменяются по падежам и числам?
36. Перечислите особенности употребления предлогов в латинском языке.
37. Назовите существительные, которые относятся к II склонению. Как они изменяются по падежам и числам?
38. Назовите особенность существительных II склонения на –er.
39. Укажите специфику склонения существительных среднего рода.
40. Назовите особенности употребления наречий в латинском языке.
41. Назовите особенность отрицательных предложений в латинском языке.
42. Укажите существительные, которые относятся к III склонению. Что означает понятие «существительные с равносложной или неравносложной основой»?
43. Приведите признаки, по которым существительные с равносложной или неравносложной основой делятся на слова согласного, гласного и смешанного типа.
44. Назовите сходство и различие между существительными с равносложной и неравносложной основой.
45. Назовите, как изменяются существительные III склонения по падежам и числам.
46. Перечислите особенности синтаксического оборота Accusativus cum infinitive.
47. Укажите существительные, которые относятся к IV склонению.
48. Назовите специфику образования существительных мужского рода IV склонения.
49. Приведите примеры существительных, которые относятся к V склонению. В чем особенность существительных V склонения?
50. Сформулируйте правило изменения существительных IV и V склонений по падежам и числам.
51. Укажите особенность префиксального словообразования в латинском языке.
52. Расскажите об особенностях имен прилагательных в латинском языке.
53. Назовите правило определения рода имен прилагательных I и II склонений.
54. Назовите правило склонения прилагательных I и II склонений.
55. Назовите особенность имен прилагательных мужского рода II склонения на –er.
56. Укажите специфику склонения прилагательных среднего рода.
57. Сформулитрйте правило согласования в предложениях имена существительные с прилагательными, порядковыми числительными или притяжательными местоимениями.
58. Приведите случаи, в которых склонение имен прилагательных и существительных не совпадает. Как будут склоняться подобные словосочетания?
59. Укажите, какие имена прилагательные относятся к III склонению.
60. Назовите три группы прилагательных III склонения.
61. Расскажите, как изменяются прилагательные III склонения.
62. Назовите, что общего у разных групп прилагательных III склонения.
63. Назовите, в чем проявляется отличие между прилагательными III склонения.
64. Перечислите особенности синтаксического оборота Nominativus cum infinitive.
65. Назовите степени сравнения имен прилагательных в латинском языке. Что они обозначают?
66. Перечислите формы сравнительной степени в латинском языке.
67. Укажите особенности супплетивной степени сравнения.
68. Укажите специфику склонения сравнительных степеней прилагательного в латинском языке.
69. Перечислите особенности, характерные для синтаксических конструкций, содержащих степени сравнения.
70. Перечислите семантические группы местоимений в латинском языке.
71. Приведите правило склонения личных местоимений.
72. Укажите особенность склонения притяжательных местоимений.
73. Расскажите, как изменяются по падежам и числам отрицательные местоимения.
74. Назовите особенность употребления указательных местоимений.
75. Перечислите разряды числительных в латинском языке.
76. Приведите правило образования числительных в латинском языке.
77. Расскажите об особенности склонений числительных латинского языка.
78. Приведите специфику употребления числительных в предложениях латинского языка.
79. Дайте определение супина.
80. Расскажите об особенности употребления супина.
81. Дайте определение герундия.
82. Расскажите, как образуются формы герундия.
83. Приведите примеры употребления герундия.
84. Дайте определение герундива.
85. Расскажите правило образования и употребления форм герундива.
86. Укажите, что обозначают формы пассивного залога глаголов.
87. Расскажите правило образования настоящего времени латинского глагола в пассивном залоге.
88. Назовите отличие активных и пассивных конструкций в предложениях латинского языка.
89. Расскажите правило образования утвердительных и отрицательных форм повелительного наклонения глаголов настоящего времени.
90. Расскажите о зависимости способа образования форм повелительного наклонения от спряжения глагола.
Задание: перевести текст по юридической тематике с латинского языка на русский.
Текст 1.
Apud arbĭtrum Arbĭter noster Marcus Tullius est vir laboriōsus et iustus. Hodiē apud arbĭtrum multae causae privātae sunt: de debĭtis pecuniariis; de testamentis et de mandātis. Primus reus iam in iudiciō est, cetĕri rei etiam in iudiciō sunt. In numĕro causārum prima est causa mea de mandātō et debĭtō pecuniariō. Adversarius meus est Galus Sempronius.
Текст 2. De magistratĭbus Romanōrum Principātus magistratuum Romae in manĭbus consŭlum erat. Consŭles erant magistrātus annui; consulĭbus erant imperium et potestas; praeterea consul erat iudex et pontĭfex maxĭmus. Item ordinarii magistrātus alii erant. Primum praetor unus erat, qui urbānus appellabātur. Praetor iurisdictiōnem habet et dat iudĭcem. Deinde praetor peregrīnus erat, qui item ius dicēbat ex iurĕ peregrinōrum (aut gentium). Aedīles (duo plebei, duo curūles) curam urbem, annōnae et ludōrum habēbant. Quaestōres aerarium curābant. Censōres censum agēbant, etiam mores civium regēbant atque senātum legēbant. Extraordinarii magistrātus Romae erant dictātor, magister equĭtum, decem viri, tribūni milĭtum (aut plebis) consulāri potestāte. Dictātor a senātū creabātur. Magister equĭtum erat collēga ducis. Decem viri collegium ex decem virĭs appellabāntur. Tribūni plebis persōnae sacrosanctae, primum duo, postĕrō tempŏre decem erant. Cicerōnis verba sunt: «Magistratĭbus opus est, sine quorum prudentia ac diligentia esse civĭtas non potest».
Текст 3. Res mancīpi et nec mancīpi Omnes res aut mancīpi sunt aut nec mancīpi. Mancīpi res sunt omnia praedia in Italĭco solo, tam rustĭca – qualis est fundus, quam urbāna qualis est domus, item iura praediōrum rusticōrum (servitūtes), velut via, iter, actus, aquaeductus, item servi et quadrupĕdes, velut boves, muli, equi, asĭni. Cetĕrae res nec mancīpi sunt.
(Ulpianus) Magna autem differentia est rerum mancīpi et nec mancīpi. Nam res nec mancīpi ipsa traditiōne pleno iure alterīus fiunt, si corporāles sunt et ob id recipiunt traditiōnem. Ităque si tibi vestem vel aurum vel argentum trado sive ex venditiōnis causa sive ex donatiōnis sive alia ex causa, statim tua fit ea res.
(Gaius)
Комментарий: res mancīpi (i) вещи, которые передавались в собственность лишь по обряду манципации (земля, рабы, постройки, скот) (только в Италии) res nес mancīpi вещи все прочие, на которые право собственности передается самой передачей вещи ipsā traditiōnĕ в силу самой передачи plenō iurĕ fiunt по полному праву становятся sive... sive... sive или... или... или aliā ex causā по другой причине fit становится
Текст 4. Res corporāles et incorporāles Quaеdam res corporāles sunt, quaedam incorporāles. Corporāles hae sunt, quae tangi possunt, velut fundus, homo, vestis, aurum, argentum et denĭque aliae res innumerabĭles. Incorporāles sunt, quae tangi non possunt, qualia sunt ea, quae in iurĕ consistunt, velut ius hereditātis, usufructus, obligatiōnes. Nec ad rem pertĭnet, quod in hereditāte res corporāles continentur: nam ei fractus, qui ex fundō percipiuntur corporāles sunt, et id quod ex alĭquā obligatiōnĕ nobis debētur, pleramque corporāle est, velŭti fundus, homo, pecunia. Nam ipsum ius successiōnis et ipsum ius utendi-fruendi et ipsum ius obligatiōnis incorporāle est. Eŏdem numĕro sunt iura praediōrum urbanōrum et rusticōrum, quae etiam servitūtes vocāntur.
Комментарий: res corporālis вещь материальная res incorporālis вещь нематериальная quaedam... quaedam некоторые... некоторые quae in iurĕ consistunt которые состоят в праве nec pertĭnet и не относятся continentur содержатся servitūtes (servio служить, servus раб, servĭtus рабство;) сервитуты – ограниченные права на чужую вещь
Текст 5.
Capĭtis deminutio Capĭtis deminutiōnis tria genĕra sunt: maxĭma, media, minĭma. Nam tria habēmus: libertātem, civitātem, familiam. Si libertātem amittĭmus, maxĭma est capĭtis deminutio. Si libertātem retinēmus, sed civitātem amittĭmus, media est capĭtis deminutio. Si et libertas et civĭtas retinentur, familia tantum mutātur, minĭma est capĭtis deminutio. (Digesta)
Комментарий: caput, ĭtis n голова, правоспособность status, ūs т правовое положение или состояние tria genĕra три вида, три категории capĭtis deminutio юр. ограничение правоспособности status libertātis статус свободы status civitātis статус гражданства status familiae семейный статус tantum только
Текст 6. De fontĭbus iuris Romāni Ius popŭli Romāni constat ex legĭbus, plebiscītis, senātus consultis, constitutionĭbus princĭpum, edictis eōrum, qui ius edicendi habent, responsis prudentium. Lex est, quod popŭlus iubet atque constituit. Plebiscītum est, quod plebs iubet atque constituit. Plebs autem a popŭlō eō distat, quod popŭli appellatiōne universi cives significantur, plebis autem appellatiōne cetĕri cives sine patriciis significantur. Sed postea lex Hortensia lata est, qua plebiscīta universum popŭlum tenēbant; ităque eō modō legĭbus exaequāta sunt. Senātus consultum est, quod senātus iubet atque constituit: idque legis vicem obtĭnet. Constitutio princĭpis est, quod imperātor decrētō vel edictō vel epistŭlā constituit. Edicta sunt praecepta eōrum, qui ius edicendi habent; ius autem edicendi habent magistrātus popŭli Romāni. Sed amplissĭmum ius est in edictis duōrum praetōrum, urbāni et peregrīni, quōram iurisdictōnem in provinciis praesĭdes eārum habent; item in edicto aedilium curulium. Responsa pradentium sunt sententiae et opiniōnes eōrum, quibus permissum est iura condĕre. Si sententiae eōrum omnium in unum concurrunt, id, quod ita sentiunt, legis vicem obtĭnet; si vero dissentiunt, iudĭci licet (quamlĭbet) sententiam sequi; idque rescriptō divi Hadriāni significātur. (Gaius)
Комментарий: ius edicendi право высказывать, давать распоряжения еō distat тем отличается lex lata est издан закон legis vicem вместо закона quibus permissum est которым разрешается in unum concurrunt сходятся на одном licet разрешается quamlĭbet какой угодно sequi следовать
Текст 7. Ius civīle et ius gentium Omnes popŭli, qui legĭbus et morĭbus reguntur, partim suo proprio, partim commūni omnium homĭnum iurĕ utuntur. Nam ius est, quod (quisque) popŭlus ipse sibi constituit; id ipsīus civitātis proprium est vocāturque ius civīle, quasi ius proprium civitātis. Quod autem naturālis ratio inter omnes homĭnes constituit, id apud omnes popŭlos custodītur vocāturque ius gentium, quasi eo iurĕ omnes gentes utuntur. Popŭlus ităque Romānus partim suo proprio, partim commūni omnium homĭnum iurĕ utĭtur. (Gaius)
Текст 8. Mantipatio Mancipatio est imaginaria quaedam venditio, quod et ipsum ius proprium civium Romanōrum est. Eaque res ita agĭtur: coram non minus quam quinque testĭbus civĭbus Romānis puberĭbus, et praeterea alio eiusdem condiciōnis qui libram aeneam teneat, qui appellātur librĭpens, is qui mancipium accĭpit, aes tenet et ita dicit: hunc ego homĭnem ex iurĕ Quiritium meum esse aio isque mihi emptus esto hoc aerĕ aeneāque libra. Deinde aere percŭtit libram idque aes dat ei, a quo mancipium accĭpit, quasi pretii loco. (Gaius) Ideo autem aes et libra adhibētur, quia olim aeneis tantum nummis utebantur, nec ullus aureus vel argenteus in usū erat, sicut ex legĕ Duodĕcim tabulārum intellegĕre possŭmus. Eoramque nummōrum vis et potestas non in numĕro erat, sed in pondĕre. (Gaius)
Комментарий: coram в присутствии teneat держал бы (сослагательное наклонение) tunc ego homĭnem iurĕ Quiritium meum esse aio я заявляю (говорю), что этот человек по праву квиритов принадлежит мне (есть мой); это древняя процессуальная формула, произносимая при обряде манципации (Асc. сum inf.) quibus commercium est которым дано право торговать, заключать сделки
Текст 9.
In iurĕ cessio In iurĕ cessio hoc modo fit: apud magistrātum popŭli Romāni, velut praetōrem, is, cui res in iurĕ cedĭtur, rem tenens ita dicit: «Hunc ego homĭnem ex iurĕ Quiritium meum esse aio». Deinde postquam hic vindicavĕrit, praetor interrŏgat eum, qui cedit, an contra vindĭcet. Quo (=eo) negantĕ aut tacentĕ tunc ei, qui vindicavĕrit, eam rem addĭcit. Нос fiĕri potest etiam in provinciis apud praesĭdes eārum. Plerumque tamen mancipationĭbus utimur, quod enim ipsi per nos praesentĭbus amīcis agĕre possŭmus, hoc non interest nec necesse (est) cum maiōrĕ difficultātĕ apud praetōrem aut apud praesĭdem provinciae agĕre. (Gaius)
In iurĕ cessio fit per tres persōnas: in iurĕ cedentis, vindicantis, addicentis. In iurĕ cedit domĭnus; vindĭcat is, cui cedĭtur; addĭcit praetor.
(Ulpianus)
Комментарий: In iurĕ cessio процессуальная уступка (в присутствии претора) fit происходит, делается cui res in iurĕ cedĭtur кому вещь у претора уступается an contra vindĭcet (Coniunct.) будет ли он предъявлять встречный иск о виндикации quo negantĕ aut tacentĕ (Abl. abs.) если тот дает отрицательный ответ (отклоняет) или молчит praesentĭbus amīcis (Abl. abs.) в присутствии друзей addīco, dīxi, dictum, dicĕre, 3 присуждать
Текст 10. De Gallia antiqua Caesaris tempore in Gallia duo genera eorum hominum erant, qui aliquo honore erant druides et equites. Nam plebs, quae ingenti vectigali gravique injuria premebatur, servorum paene loco habebatur, sors ejus gravis et tristis erat. Multi de plebe homines, cupientes vectigalibus liberari, in servitutem se nobilibus dabant. Vita nobilium fausta erat. Druides autem omnibus vectigalibus militiaque liberabantur. Ei sacrificia publica et privata curabant et in omnibus controversiis judices erant. Equites in bello cum hostibus pugnabant. Multa de Gallorum moribus et vita, si voletis, in Caesaris libris, qui «Commentarii de bello Gallico» inscribuntur legetis.
Текст 11. De Germania Tacitus Germaniam et vitam incolarum describit. Incolae Asiae vel Africae vel Italiae Germaniam non petunt; metuunt enim silvas terrae et ferociam incolarum. Incolae Germaniae in pugna hastas gerunt. Galeis se non tegunt. Litteras incolae Germaniae neglegunt. Agriculturam saepe curae feminarum committunt. De Italia Italia est magna paeninsula Europae. Inco1as Italiae terra fecunda alit. In terra agricolae laborant. Familiae agricolarum in casis parvis habitant. Italia silvas magnas et pulchras habet. In silvis, ubi bestiae vivunt, multae herbae aliaeque plantae sunt. Italiam aqua Hadriae alit. In aqua Hadriae nautae navigant. Familiae nautarum in ora maritima vitam agunt. Hic mercatura floret.
Agricolae et nautae saepe de Italia et de historia Romae familiis suis narrant. Familiae agricolarum et nautarum historiam Italiae libenter audiunt et fabulas poetarum quoque saepe legunt. Historia docet, fabula delectat. Historia est magistra vitae.
Текст 12.
Judicium
Optĭmum judicium est placĭda conventio, facta vel ab ipsis, inter quos lis est, vel ab arbĭtro. Haec si non procēdit, veniunt in forum (olim judicābant in foro, hodie in praetorio), cui praesĭdet judex cum assessorĭbus. Dicographus vota calămo scribit. Actor accūsat reum et prodūcit testes contra illum. Reus excūsat se per advocātum, cui contradīcit actōris procurātor. Tum judex sententiam pronuntiat absolvens insontem et damnans sontem ad poenam vel mulctam vel supplicium. (J. Amos Comenius).
Текст 13.
Jus civile et jus gentium
Omnes popŭli, qui legĭbus et morĭbus reguntur, partim suo proprio, partim commūni omnium homĭnum jure utuntur.
Nam jus, quod (quisque) popŭlus ipse sibi constituit, id ipsīus civitātis proprium est vocaturque jus civīle, quasi jus proprium civitātis.
Quod autem naturālis ratio inter omnes homĭnes constituit, id apud omnes popŭlos custodītur vocaturque jus gentium, quasi eo jure omnes gentes utuntur.
Popŭlus ităque Romānus partim suo proprio, partim commūni omnium homĭnum jure utĭtur. (Gajus)
Текст 14.
De judiciis publicis
Judicia publĭca in republĭca Romāna haec erant. Si quis a consŭle per quaestōrem parricidii vel per duumvĭros perduelliōnis capĭtis condemnabātur, is lege Valeria de provocatiōne ad popŭlum provocāre potĕrat et tum ejus res comitiis centuriātis agebātur. Comitiis centuriātis reus aut absolvebātur aut condemnabātur.
Si quis a magistrātu mulctae condemnabātur supra, quam lex Aternia Tarpeja permittēbat, id est supra, quam duae oves et triginta boves vel tria milia assum et viginti, condemnātus etiam ad popŭlum provocāre potĕrat et tum comitiis tribūtis reus aut absolvebātur aut certae mulctae condemnabātur.
Postea judicia publĭca ad quaestiōnes perpetuas perveniēbant. Prima quaestio perpetua ex lege Calpurnia de pecuniis repetundis anno sexagesĭmo quarto (ab U. c.) constitūta est.
Deinde eōdem saecŭlo secundum leges Iulias et Cornelias questiōnes perpetuae constitūtae sunt, quae de aliis criminĭbus judicia commitēbant, uti de crimĭne majestātis, de adulteriis, de sicariis et veneficiis, de parricidio, de peculātu, de ambĭtu, de annōna et cetĕris criminĭbus.
Publicōrum judiciōrum quaedam capitalia sunt, quaedam non capitalia. Capitalia sunt, ex quibus poena mors aut exsilium est, hoc est aqua et igni interdictio.
Текст 15.
De fontibus juris Romani
Jus popŭli Romāni constat ex legĭbus, plebiscītis, senātus consultis, constitutionĭbus princĭpum, edictis eōrum, qui jus edicendi habent, responsis prudentium. Lex est, quod popŭlus jubet atque constituit. Plebiscītum est, quod plebs jubet atque constituit. Plebs autem a popŭlo eo distat, quod popŭli appellatiōne universi cives significantur; plebis autem appellatiōne cetĕri cives sine patriciis significantur. Sed postea lex Hortensia lata est, qua plebiscīta universum popŭlum tenēbant; ităque eo modo legĭbus exaequāta sunt.
Senātus consultum est, quod senātus jubet atque constituit: idque legis vicem obtĭnet.
Constitutio princĭpis est, quod imperātor decreto vel edicto vel epistŭla constituit.
Edicta sunt praecepta eōrum, qui jus edicendi habent; jus autem edicendi habent magistrātus popŭli Romāni. Sed amplissĭmum jus est in edictis duōrum praetōrum, urbāni et peregrīni, quorum jurisdictiōnem in provinciis praesĭdes eārum habent; item in edicto aedilium curulium.
Responsa prudentium sunt sententiae et opiniones eōrum, quibus permissum est jura condĕre. Si sententiae eōrum omnium in unum concurrunt, id, quod ita sentiunt, legis vicem obtĭnet; si vero dissentiunt, judĭci licet (quamlĭbet) sententiam sequi; idque rescripto divi Hadriāni significātur. (Gajus)
Текст 16.
In jure cession
In jure cessio hoc modo fit: apud magistrātum popŭli Romāni, velut praetōrem, is, cui res in jure cedĭtur, rem tenens, ita dicit: "Hunc ego homĭnem ex jure Quiritium meum esse ajo". Deinde postquam hic vindicavĕrit, praetor interrŏgat eum, qui cedit, an contra vindĭcet. Quo (eo) negante aut tacente tunc ei qui vindicavĕrit, eam rem addīcit. Hoc fiĕri potest etiam in provinciis apud praesĭdes eārum.
Plerumque tamen mancipationĭbus utĭmur: quod enim ipsi per nos praesentĭbus amīcis agĕre possŭmus, hoc non interest nec necesse (est) cum majōre difficultāte apud praetōrem aut apud praesĭdem provinciae agĕre (Gajus).
Текст 17.
Марк Туллий Цицерон
Первая речь против Катилины
(отрывок)
Quo usque tandem abutēre, Catilīna, patientia nostra? quam diu etiam furor iste tuus elūdet (упорствовать)? quem ad finem sese effrenāta jactābit audacia (ты будешь кичиться своей дерзостью?)? Nihilne te nocturnum praesidium Palatii (Палатинского холма), nihil urbis vigiliae, nihil timor popŭli (Nihil ... nihil ... nihil — нисколько … ни … ни), nihil concursus bonōrum (=bonōrum civium — благонамеренных граждан) omnium, nihil hic munitissĭmus (неприкосновенное) habendi senātus locus (=locus, in quo senātus habētur - место заседания сената), nihil horum (здесь присутствующих) ora vultusque (выражение лиц) movērunt te (подействовали на тебя)? Patēre tua consilia non sentis? constrictam jam horum omnium scientia tenēri (constrictam... tenēri - обессилен) conjuratiōnem tuam non vides? Quid proxĭma (в сегодняшнюю), quid superiōre (во вчерашнюю) nocte egĕris, ubi fueris (quid ... egĕris..., ubi fuĕris... - косвенные вопросы в зависимости от ignorāre), quos convocavĕris, quid consilii cepĕris, quem nostrum ignorāre arbitrāris? 0 tempŏra! 0 mores! Senātus haec intellĕgit, consul videt, hic tamen vivit. Vivit? Immo vero etiam in senātum venit, fit publĭci consilii partĭceps, notat et designat ocŭlis ad caedem unumquemque nostrum: nos autem, fortes viri, satis facĕre rei publĭcae vidēmur, si istīus furōrem ac tela vitēmus.
Текст 18.
De Italia
Italia est magna paeninsula Europae. Incolas Italiae terra fecunda alit. In terra agricolae laborant. Familiae agricolarum in casis parvis habitant. Italia silvas magnas et pulchras habet. In silvis, ubi bestiae vivunt, multae herbae et aliae plantae sunt. Italiam aqua Hadriae quoque alit. In aqua Hadriae nautae nāvigant. Familiae nautarum in ora maritima vitam agunt. Hic mercatura floret.
Familiae agricolarum et nautarum historiam Italiae libenter audiunt et fabulas poetarum quoque saepe legunt. Historia docet, fabula delectat.
Текст 19.
De actionibus
1. Nihil alius est actio quam jus, quod sibi debetur, judicio persequendi.
2. Actionum genera sunt duo: in rem, quae dicitur vindicatio, et in personam, quae condictio appellatur.
3. In personam actio est qua agimus cum aliquo, qui nobis vel ex contractu vel ex delicto obligatus est, id est quotiens intendimus eum dāre, facere, praestāre, oportere.
4. In rem actio est, cum aut corporalem rem intendimus nostram esse aut jus aliquod nobis competere, velut utendi-fruendi, agendi, aquae ducendi.
5. In rem actio adversus eum est qui rem possidet. In personam actio adversus eum locum habet qui obligatus est nobis.
Текст 20.
De testamentis
In eo, qui testamentum facit, integritas mentis, non corporis sanitas exigenda est. Qui in potestate pārentis est, testamenti faciendi jus non habet. Surdus mutus testamentum facere non possunt. Relegati in insulam et quibus terra Italica et sua provincia interdicitur testamenti faciendi jus retinent. Hi vero, qui ad ferrum aut ad bestias aut in metallum damnantur, libertatem perdunt et testamenti factionem amittunt.
Текст 21.
De servitutibus
Servitutes aut personarum sunt, ut usus et usus-fructus, aut rerum, ut servitutes rusticorum praediorum et urbanorum. Servitutes rusticorum praediorum sunt hae: iter, actus, via, aquaeductus. Iter est jus eundi, ambulandi hominis, non etiam jumentum agendi. Actus est jus agendi vel jumentum vel vehiculum. Itaque qui iter habet, actum non habet, qui actum habet, et iter habet etiam sine jumento. Via est jus eundi et agendi et ambulandi: nam et iter et actum in se via continet. Aquaeductus est jus aquam ducendi per fundum alienum.
Текст 22.
De magistratibus Romanorum
Principatus magistratuum Romae in manibus consulum erat. Consules erant magistratus annui; consulibus erant imperium et potestas; praeterea consul erat judex et pontifex maximus. Item ordinarii magistratus alii erant.
Primum praetor unus erat, qui urbanus appellabatur. Praetor jurisdictionem habet et dat judicem.
Deinde praetor peregrinus erat, qui item jus dicebat ex jure peregrinorum (aut gentium). Aediles (duo plebeii, duo curules) curam urbem, annonae et ludorum habebant. Quaestores aerarium curabant. Censores censum agebant, etiam mores civium regebant atque senātum legebant.
Extraordinarii magistratus Romae erant dictator, magister equitum, decemviri, tribuni militum (aut plebis) consulāre potestate. Dictator a senatu creabatur. Magister equitum erat collega ducis. Decemviri collegium ex decem viris appellabantur. Tribuni plebis personae sacrosanctae, primum duo, postero tempore decem erant.
Текст 23.
Capitis deminutio
Capitis deminutionis tria genera sunt: maxima, media, minima. Nam tria habemus: libertatem, civitatem, familiam. Si libertatem amittimus, maxima est capitis deminutio. Si libertatem retinemus, sed civitatem amittimus, media est capitis deminutio. Si et libertas et civitas retinentur, familia tantum mutatur, minima est capitis deminutio.
Текст 24.
De servis Romanorum
Antiquis temporibus captivos in bellis Romani non necabant, sed illi servorum modo in civitatibus victorum suorum vivebant et dominis opulentis et superbis servebant. Multi servi jam in condicione servorum nati erant. Etiam cives liberi, qui pecuniam debitam solvere non poterant, libertatem amittebant, et creditores illos servitute afficiebant. Domini in servos vitae necisque potestatem habebant. Servi privati apud dominos loco ministrorum, medicorum aut magistrorum serviebant, servi publici in agris summa corporum contentione laborabant. Servi miseri saepe a dominis fugiebant. Servos fugitivos domini duris poenis afficiebant. Multos etiam cruci affigebant et morte puniebant. Nonnumquam servi etiam contra dominos arma movebant. Magnam servorum seditionem Spartacus regebat.
Текст 25.
De te fabula narratur. Lingua celeries est, mens celerior. Victoria concordia gignitur. Hominis mens discendo alitur et cogitando. Lex reprobat moram. Vis legibus est inimica. Legis interpretatio legis vim obtinet. Leges de vi. Labores gignunt honores.
Si discipuli bene student, a magistris laudantur. Antiqui putabant nihil sale et sole utilius esse. Statua advocate clari rosis ornatur. Vestis frigoris depellendi causa reperta est. Pollicitatio donationis inter privatos vim obligationis non inducit. Nulla emptio sine pretio esse debet. Dos sine matrimonio esse non potest. Non cogitur filius familias uxorem ducĕre.
Текст 26.
Libertas, leges et pax sunt optima dona. Nemo debet bis puniri pro uno delicto. Omnis eloquendi elegantia augetur legendis oratoribus et poetis. Et liberis et viris libri legendi sunt.
Filius familias miles matrimonium sine patris voluntate non contrahit. Invitam libertam uxorem ducĕre patronus non potest. Judices non tenentur exprimĕre causam sententiae suae. Nemo alieno nomine lege agĕre potest.
Meus amicus litteras scripsit. Bene imperāre difficillimum est. Maximum remedium irae mora est. Gallia a Romanis expugnabatur. Recte ac vere videtur Ovidius dixisse emendandi laborem majorem esse, quam scribendi. Societates vectigalium publicorum. Opĕrae servorum vel animalium. Servitutem mortalitati fere comparamus. Graeci monumenta exstruebant.
Текст 27.
Homo locum ornat, non hominem locus. Homo homini lupus est, non homo. Nomina sunt odiosa. Suus rex reginae placet. Discipulus meus fabulam lectam nobis narrat. Ad mala facta malus socius socium trahit. De lingua stulta veniunt incommoda multa. Amici - fures temporis. In vino veritas. Condicio sine qua non. Cui bono? Cui prodest? Alter alterius eget consilio. Aliud est celāre, aliud tacere. Nunquam aliud natura, aliud sapientia dicit. Honores mutant mores. Amicus Plato, sed magis amica veritas. Alma mater. Argumentum ad hominem. Injuriam illi puero facis. Non bonus est ulli, qui malus est sibi. Malus est, qui beneficium scit accipere et reddere nescit.
Quid vides in judicione? Quid agis? Quid agitis? Nolite dicere, si nescitis. Qui pingit florem non pingit floris odorem. Scribe ad me, mi Attice! Dum docemus, discimus. Tacere non debes.
Текст 28.
De magistratibus Romanorum
Principatus magistratuum Romae in manibus consulum erat. Consules erant magistratus annui; consulibus erant imperium et potestas; praeterea consul erat judex et pontifex maximus. Item ordinarii magistratus alii erant.
Primum praetor unus erat, qui urbanus appellabatur. Praetor jurisdictionem habet et dat judicem.
Deinde praetor peregrinus erat, qui item jus dicebat ex jure peregrinorum (aut gentium). Aediles (duo plebeii, duo curules) curam urbem, annonae et ludorum habebant. Quaestores aerarium curabant. Censores censum agebant, etiam mores civium regebant atque senatum legebant.
Текст 29.
Deinde praetor peregrinus erat, qui item jus dicebat ex jure peregrinorum (aut gentium). Aediles (duo plebeii, duo curules) curam urbem, annonae et ludorum habebant. Quaestores aerarium curabant. Censores censum agebant, etiam mores civium regebant atque senatum legebant.
Extraordinarii magistratus Romae erant dictator, magister equitum, decemviri, tribuni militum (aut plebis) consulari potestate. Dictator a senatu creabatur. Magister equitum erat collega ducis. Decemviri collegium ex decem viris appellabantur. Tribuni plebis personae sacrosanctae, primum duo, postero tempore decem erant. Ciceronis verba sunt: "Magistratibus opus est, sine quorum prudentia ac diligentia esse civitas non potest".
Текст 30.
De fontibus juris Romani
Jus populi Romani constat ex legibus, plebiscitis, senatus consultis, constitutionibus principum, edictis eorum, qui jus edicendi habent, responsis prudentium. Lex est, quod populus jubet atque constituit. Plebiscitum est, quod plebs jubet atque constituit. Plebs autem a populo eo distat, quod populi appellatione universi cives significantur, plebis autem appellatione ceteri cives sine patriciis significantur. Sed postea lex Hortensia lata est, qua plebiscita universum populum tenebant; itaque eo modo legibus exaequata sunt. Senatus consultum est, quod senatus jubet atque constituit: idque legis vicem obtinet. Constitutio principis est, quod imperator decreto vel edicto vel epistula constituit.

ГлавнаяКонтактыНовости
ГлавнаяКонтактыНовости
RIUHELP.RU - Помощь студентам.